Jakie są kontrowersje wokół obligacji wyborczych?

Darowizny przekazane przez producentów szczepionek w związku z pandemią budzą zdziwienie

Jeden z najbardziej kontrowersyjnych przypadków dotyczy Serum Institute of India (SII), który wyprodukował szczepionkę Covishield podczas pandemii Covid-19.

W 2022 r., gdy przychody SII ze sprzedaży Covishield w Indiach wzrosły o 80%, firma przekazała rządzącej partii Bharatiya Janata (BJP) w ciągu jednego dnia aż 100 crore rupii w formie obligacji wyborczych. Zaledwie dwa dni później przekazano kolejną darowiznę w wysokości 50 crore rupii, a w ciągu następnych 52 dni o kolejne 15 crore rupii.

Te ogromne darowizny o łącznej wartości ponad 200 crore rupii od producenta szczepionek nadeszły w czasie, gdy rząd Indii zdecydował się nie kupować szczepionek od światowych gigantów farmaceutycznych, takich jak Pfizer i Moderna, powołując się na wystarczającą krajową produkcję „niedrogich” zastrzyków, takich jak Covishield.

Moment ten doprowadził do zarzutów, że SII mogło próbować przypodobać się rządzącej BJP poprzez anonimowe datki, aby pozyskać od rządu bardziej lukratywne zamówienia na szczepionki w czasie pandemii.

BJP był największym beneficjentem, a jego program uznano za „niejasny”

Chociaż wszystkie główne partie krajowe i regionalne otrzymały fundusze w drodze obligacji wyborczych, dane pokazują, że rządząca BJP była z dużym marginesem największym beneficjentem, otrzymując znacznie ponad 6,000 crore rupii – prawie połowę kwoty zebranej w ten sposób.

W kwietniu 2024 r. skład Sądu Najwyższego uznał program obligacji wyborczych za niezgodny z konstytucją, stwierdzając, że stał się on narzędziem utrwalenia „niejasnego systemu anonimowości”, który umożliwiał „niekontrolowany” przepływ bogactwa korporacyjnego do polityki, co jest sprzeczne z pierwotnymi celami przejrzystości .

„Trybunał stwierdza, że ​​elementy systemu obligacji wyborczych pozwalają na utrwalenie niejasnego systemu anonimowości działającego pod płaszczykiem tajemnicy, podważającego same podstawy demokracji wyborczej” – stwierdzono w wyroku.

Ponieważ obligacje wyborcze uznano obecnie za nielegalne, analitycy polityczni twierdzą, że Indie pilnie muszą zreformować swoje przepisy regulujące wszelkie formy finansowania polityki, aby przywrócić przejrzystość i ograniczyć wpływ korporacji na kształtowanie polityki.

Do kluczowych zalecanych środków należy ograniczenie anonimowych darowizn pieniężnych do niskiego progu, ustanowienie rygorystycznych norm dotyczących ujawniania informacji zarówno w przypadku darczyńców, jak i odbiorców, ograniczenie darowizn od przedsiębiorstw do odsetka zysków oraz utworzenie niezależnego organu monitorującego nadzorującego zgodność.

Eksperci twierdzą, że tylko takie kompleksowe reformy mogą pomóc wyeliminować wpływ anonimowej władzy pieniężnej korporacji na wybory – kluczową zasadę wolnej i uczciwej demokracji, którą ostatecznie podważył program obligacji wyborczych.