Co się dzieje w Afganistanie?

Na całym świecie światowi przywódcy i obywatele obserwują, co dzieje się w Afganistanie po zajęciu przez Talibów stolicy Kabulu.

Kim są talibowie?

Talibowie to ekstremistyczna grupa wojskowa w Afganistanie, która kontrolowała kraj od 1996 do 2001 roku.

Zostały utworzone przez studentów afgańskich – stąd nazwa talibów, od arabskiego świata „talib” oznaczającego studenta – uczących się w sunnickich szkołach islamskich (medresach) w Pakistanie, po ucieczce z Afganistanu podczas okupacji sowieckiej.

Podczas afgańskiej wojny domowej w latach 1992-1996 talibowie przejęli kontrolę nad Afganistanem i narzucili surową wersję szariatu (prawa islamskiego).

Wiązało się to z zakazem edukacji kobiet, muzyki i wszelkiej dokumentacji, zdjęć czy rysunków żywych istot. Mężczyznom zmuszano również do zapuszczania brody, a kobiety do noszenia burek.

Talibowie byli krytykowani za surowe egzekwowanie tych zasad, stosując takie kary jak ukamienowanie, a nawet egzekucja.

Pod rządami talibów doszło do zorganizowanego ludobójstwa kulturowego, w którym zniszczono wiele ważnych kulturowo zabytków, w tym 1500-letni posąg Buddów z Bamiyan.

Kontrola talibów nad ¾ Afganistanu zakończyła się w 2001 roku w ramach „wojny z terroryzmem” George'a Busha. Amerykańskie siły zbrojne zaatakowały kraj, wypierając talibów i ustanawiając nowy rząd.

W odpowiedzi na ujawnienie przez talibów schronienia Al-Kaidzie i niesławnego Osamy Bin Ladena – uważanego za odpowiedzialnego za niesławne ataki z 9 września – Stany Zjednoczone zaatakowały Afganistan.

Decyzja ta była często krytykowana przez komentatorów jako nieuzasadniona, a nawet nielegalna. Krytycy przytaczają brak dowodów, a także ukryte motywy, takie jak kontrola dostaw ropy.

„Te wojny toczą się o ropę, a nie o demokrację” – twierdzi Eris Margolis, analityk obrony i dziennikarka Toronto Sun (czerwiec 2008).

Oprócz powiązań z organizacjami ekstremistycznymi talibowie są masowo zaangażowani w nielegalny handel narkotykami – odpowiadając za dystrybucję 84% opiatów na całym świecie w ciągu ostatnich pięciu lat.

Jak pokazano na poniższym wykresie, wydatki USA na wysiłki na rzecz powstrzymania uprawy maku znacznie wzrosły w połowie 2000 roku. Spotkało się to z przesunięciem uprawy maku na obszary, na których Talibowie od dawna wywierali największy wpływ.
13/19 pic.twitter.com/2C21Vu9r8z

— Jeffrey P. Clemens (@jeffreypclemens) 15 sierpnia 2021 r.

Jak talibowie powrócili do władzy

Stany Zjednoczone i Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) pozostają obecne w Afganistanie przez ostatnie dwie dekady, szkoląc afgańskie wojsko.

Podczas gdy talibowie zostali zmuszeni do odwrotu i od tego czasu pozostają bez władzy, ostatnio stali się silniejsi.

W kwietniu 2021 r. prezydent Biden ogłosił wycofanie wojsk amerykańskich do 11 września (dokładnie 20 lat po zamachach z 9 września).

Było to następstwem porozumienia pokojowego między talibami a USA w lutym. Jednak ci pierwsi nadal atakują obywateli Afganistanu.

Biden wyjaśnił, że dalsza obecność USA doprowadziłaby tylko do większej liczby amerykańskich ofiar w „dwudziestoletniej wojnie, która nie została wygrana militarnie”.

Do 9 lipca talibowie zdobyli ponad 90 miast siłą lub uprzednią kapitulacją sił afgańskich, aw niedzielę Kabul stał się ostatnim miastem, które uległo talibom.

Nagranie wideo pokazuje członków talibów w pałacu prezydenckim, z którego prezydent Ashraf Ghani uciekł wczoraj do Uzbekistanu.